تأسیس دیوان کیفری آفریقایی: افسانه یا واقعیت؟

تعقیب برخی از سران دول آفریقایی توسط دیوان کیفری بین‌المللی، موجب ناخرسندی عمیق این دولت‌ها شد. فارغ از ابتکار طرح قضایا در دیوان کیفری بین‌المللی بنا به درخواست دولت‌های مربوطه، شورای امنیت یا به ابتکار شخص دادستان، برخی از دول آفریقایی، واکنش سختی نسبت به این دیوان از خود نشان دادند تا جایی که این سوءتفاهم با طرح موضوع تأسیس احتمالی دیوان کیفری آفریقایی همراه شد. به همین جهت نیز اتحادیه آفریقایی در تصمیم اخیر خود در اکتبر 2013 موضوع توسعه صلاحیت دیوان آفریقایی حقوق بشر را نسبت به جنایات بین‌المللی مطرح کرد. نوشتار حاضر به دلایل بروز سوءتفاهم بین دیوان کیفری بین‌المللی و اتحادیه آفریقایی و آثار و تبعات آن می‌پردازد و از این رهگذر، ضرورت و احتمال تأسیس یک دیوان کیفری آفریقایی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. با طرح موضوع توسعه صلاحیت‌های دیوان آفریقایی حقوق بشر نسبت به جنایات بین‌المللی، تأسیس دیوان کیفری آفریقایی در لایه‌ای از ابهام مانده و احتمال تأسیس آن نیز کم شده است. با توجه به تصمیمات اخیر اتحادیه آفریقایی، گزینه دیوان آفریقایی حقوق بشر از شانس بیشتری جهت اعمال صلاحیت نسبت به جنایات بین‌المللی در سطح آفریقا برخوردار است.